Π. Ξενοφώντος1, Θ.Ν. Σπυριδόπουλος2, Ε. Αλεξοπούλου2

1: Ακτινολογικό Τμήμα, Γ.Ν. Τρικάλων
2: Β΄ Εργαστήριο Ακτινολογίας, Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (primary sclerosing cholangitis: PSC) είναι μία σπάνια νόσος των χοληφόρων που χαρακτηρίζεται από προοδευτική αποφρακτική ίνωση, χολόσταση και τελικώς ηπατική κίρρωση και ανεπάρκεια.

Δεν υπάρχουν καθιερωμένα διαγνωστικά κριτήρια για την PSC. Γενικά, απαιτείται η παρουσία συνηγορητικών ευρημάτων από τον έλεγχο του χολαγγειακού δικτύου και της ηπατικής βιοχημείας, καθώς και αποκλεισμός άλλων αιτιών ανάπτυξης δευτεροπαθούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας, που μπορεί να έχουν παραπλήσια απεικονιστικά ευρήματα. Η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (endoscopic retrograde cholangiopancreatography, ERCP) και η μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία (magnetic resonance cholangiopancreatography, MRCP) είναι οι κύριες απεικονιστικές μέθοδοι διάγνωσης της νόσου.

Προκειμένου να οδηγηθεί ο θεράπων ιατρός σε ορθή διάγνωση, θα πρέπει να έχει υπόψη του: (α)  την απουσία τυποποιημένων διαγνωστικών κριτηρίων της PSC, ακόμη και χολαγγειογραφικών κριτηρίων, (β) την ύπαρξη χολαγγειογραφικώς μη ορατής «PSC των μικρών πόρων» στο 5-15% των περιπτώσεων, (γ) την ύπαρξη συνδρόμου αλληλεπικάλυψης μεταξύ PSC και αυτοάνοσης ηπατίτιδας (<5% των ενήλικων και 30% των παιδιατρικών ασθενών με PSC), (δ) την καταγραφή παγκρεατογραφικών ανωμαλιών του τύπου της χρόνιας παγκρεατίτιδας στο 0-75% των περιπτώσεων PSC, (ε) τα τρέχοντα ακτινολογικά διαγνωστικά κριτήρια και συστήματα ταξινόμησης.

Η ορθή διάγνωση είναι αναγκαία, πρωτίστως λόγω της διαφορετικής πρόγνωσης και θεραπείας των συναφών νοσημάτων. Αναντίλεκτα, η συμβολή της ακτινολογικής απεικόνισης είναι καίρια τόσο στη διάγνωση όσο και στην πρόγνωση της νόσου.

Μελέτη ασθενών μετά από μεταμόσχευση ήπατος με χολαγγειοπαγκρεατογραφία μαγνητικού συντονισμού

Α. Μετάφα[1], Χ. Λαδόπουλος[1], Α. Γουλιάμος[1], Α. Μουλοπούλου[1], Ι. Κόντης[2], Γ. Κωστοπαναγιώτου[3], Ι. Παπαδημητρίου[4], Λ. Βλάχος[1]

[1] Α' Εργαστήριο Ακτινολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρεταίειο Νοσοκομείο
[2] Β' Χειρουργική κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρεταίειο Νοσοκομείο
[3] Αναισθησιολογικό τμήμα, Αττικό Νοσοκομείο
[4] Χειρουργική κλινική, Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

Σκοπός: Η παρουσίαση της εμπειρίας μας από τη μελέτη ασθενών μετά από μεταμόσχευση ήπατος με χολαγγειοπαγκρεατογραφία μαγνητικού συντονισμού (MRCP), καθώς και η σύγκριση της μεθόδου αυτής με το υπερηχοτομογράφημα και την άμεση χολαγγειογραφία.
Υλικό και μέθοδος: 21 ασθενείς με ορθοτοπική μεταμόσχευση του ήπατος εξετάσθηκαν με MRCP. Στους 18 ασθενείς είχε πραγματοποιηθεί χολοχοληδόχο αναστόμωση, σε 2 Roux-en-Y χολοπεπτική αναστόμωση και σε έναν Roux-en-Y ηπατονηστιδική αναστόμωση. Πραγματοποιήθηκε διπλή "τυφλή" γνωμάτευση των εικόνων και σύγκριση με τον λοιπό απεικονιστικό έλεγχο.
Αποτελέσματα: Από τις 21 MRCP, οι 7 ήταν παθολογικές και οι 14 φυσιολογικές. Ανατομικές παραλλαγές του χοληφόρου δένδρου παρατηρήθηκαν σε 2 ασθενείς. Σε 7 ασθενείς απεικονίσθηκαν "ψευδοστενώσεις" στην πορεία του χοληδόχου πόρου (ΧΠ). Αληθείς στενώσεις στην πορεία του ΧΠ απεικονίσθηκαν σε 4 ασθενείς. Διάταση των ενδοηπατικών χοληφόρων παρατηρήθηκε σε 3 ασθενείς, σε έναν εκ των οποίων συνυπήρχε διάταση του παγκρεατικού πόρου. Τέλος, σε έναν ασθενή απεικονίσθηκε λιθίαση του ΧΠ και σε έναν άλλο βλεννοκήλη του κολοβώματος του κυστικού πόρου.
Συμπεράσματα: H MRCP αποτελεί μη επεμβατική, ακίνδυνη και ανώδυνη απεικονιστική μέθοδο, με πολύ καλά αποτελέσματα στην απεικόνιση της χοληφόρου οδού σε μεταμοσχευμένους ασθενείς. Η ευαισθησία της στην ανάδειξη του φυσιολογικού χοληφόρου δένδρου, των στενώσεων στους πόρους με ή χωρίς συνοδό υπερκείμενη διάταση αυτών, της παρουσίας λάσπης εντός του αυλού τους ή των άλλων επιπλοκών είναι πολύ υψηλή (??90%).